Aandelenopties Deel 2 - Uitdagingen in België

De huidige situatie

In de internationale strijd om toptalent hebben onze Belgische start-ups en scale-ups het zwaar te verduren. Ze kunnen namelijk niet opboksen tegen de grote techgiganten (Apple, Google, Amazon, etc) als het om verloning draait. Aandelenopties zijn dan vaak doorslaggevend om zulke topprofielen toch aan te trekken. Jammer genoeg schiet de Belgische regelgeving tekort. Dit tot grote frustratie van onder andere topondernemers Pieterjan Bouten (Showpad), Stijn Christiaens (Collibra) en Joris Van der Gucht (Silverfin).

Het Belgische kader rond opties is niet concurrentieel en is te intensief en ingewikkeld voor de werkgever. Elke toekenning van aandelenopties vereist een gedetailleerd auditverslag en een actualisatie van de complexe aandelenoptieplannen, inclusief uitgebreide waarderingsprocedures. Daarnaast kennen aandelenopties, variërend van korte tot lange termijn, elk hun specifieke juridische kaders. Deze gelaagde en tijdrovende processen verminderen deels de aantrekkelijkheid van opties als een kostenefficiënte methode om toptalenten aan te trekken.

Voor werknemers kunnen aandelenopties een tweesnijdend zwaard vormen. De belasting wordt geheven op het moment van uitgifte van de opties, niet bij de uitoefening ervan. Dit betekent dat een substantieel deel van de aandelenwaarde direct wordt belast als inkomen tijdens de toekenning, ongeacht de onzekere toekomstige winst. Het archaïsche proces rond opties in ons land leidt ertoe dat werknemers in Amerikaanse start-ups doorgaans twee keer zoveel aandelen bezitten als hun collega's in Europese en vooral Belgische start-ups.

Exodus

De complexiteit rond aandelenopties zorgde ervoor dat Collibra, het Belgische bigdatabedrijf van wereldklasse, recent gekozen heeft voor een Nederlandse topholding. De strakke regelgeving lag aan de basis van het vertrek. Het is volgens CEO Felix Van de Maele een grote hinderpaal voor de concurrentiekracht op internationaal niveau.

Deze ontwikkeling werpt een scherp licht op een breder vraagstuk binnen de Belgische tech sector: de ingewikkelde en arbeidsintensieve wetgeving omtrent aandelenopties staat haaks op het vermogen om toptalent aan te trekken en te behouden – een sleutelfactor voor de expansie en het succes van technologiebedrijven.

Collibra's keuze onderstreept de noodzaak voor Belgische beleidsmakers om de regelgeving omtrent aandelenopties te heroverwegen en te stroomlijnen. Dit zou niet alleen ten goede komen aan het vasthouden van hooggekwalificeerd personeel, maar ook de positie van Belgische ondernemingen op de wereldmarkt aanzienlijk verbeteren.

Hervormingen

Ondanks de obstakels rond belastingen en regelgeving is er ruimte voor optimisme. Zowel Duitsland als de UK hervormden recent haar ESOP's (Employee Stock Options Programme). Ook Nederland werkt aan een plan om de wetgeving te vereenvoudigen, wat volgens Prins Constantijn te traag verloopt en niet voldoende is.

In Duitsland werd vooral het belastingregime rond opties herzien. Zo hoeven werknemers nu pas belastingen te betalen op het moment dat de aandelen worden verkocht. Een heuse verbetering vinden Duitse VC’s en ondernemers, ook al is er nog een lange weg te gaan. De nieuwe Future Financing Act zal 1 januari 2024 van start gaan.

Volgens Index Ventures, een gerenommeerd durfkapitalist, staat de UK bovenaan de lijst op het gebied van aandelenoptie-politiek. Het is dankzij de laatste nieuwe CSOP (Company Share Option Plan) dat ze het meest begeerde land worden in de G7 als het aankomt op aandelenopties voor werknemers. Zo werd de optie-limiet recent verdubbeld en de regelgeving voor grotere scale-ups (>250 werknemers) versoepeld.

Conclusie

De uitdagingen rond aandelenopties in België vragen om urgente aandacht en actie van beleidsmakers, er is dus nog veel werk aan de winkel. Door te leren van internationale voorbeelden en te streven naar vereenvoudiging, kan België een stimulerende omgeving creëren voor zowel start-ups als gevestigde techbedrijven.